Monetae cudendae ratio

Mikołaj Kopernik kojarzy się nam dziś głównie z astronomią i słynnym dziełem De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich) i powiedzeniem "wstrzymał słońce, a poruszył ziemię". Z trudem do powszechnej świadomości przebija się informacja, że astronomia była tylko jednym z wielu i wcale nie najważniejszym z zainteresowań naukowca. Kopernik zajmował się medycyną, matematyką, tłumaczeniem starożytnych autorów, polityką, kartografią, ekonomią, a nawet wojskowością. Z przebogatego dorobku naukowego Mistrza, chciałbym jednak zwrócić uwagę na jedną z teorii opisaną w dziele Monetae cudendae ratio (O sposobie bicia monety).

Interesująca nas teoria głosi, że w przypadku istnienia dwóch równoprawnych rodzajów pieniądza, z których jeden jest postrzegany jako lepszy, np. o wyższej zawartości złota/srebra, to ten lepszy będzie przechowywany, a w obiegu będzie dominował ten „gorszy" rodzaj pieniądza. Mówiąc prościej gorszy pieniądz będzie w powszechnym użytku, a lepszy będzie ciułany w skarpecie i robił za oszczędności. To tak jakby w naszym kraju można było płacić zarówno złotówkami jak i np. frankami, ale franki jako waluta pewniejsza i stabilniejsza służyłaby nam do gromadzenia oszczędności, a złotówkami byśmy regulowali wszelkie należności, byle tylko nie trzymać ich w portfelu. Słowem... Gorszy pieniądz wypiera lepszy... Tyle teoretycznego wstępu, gdyż niedawno doznałem olśnienia, że Kopernik nawet nie przypuszczał, jak znamienna w skutki będzie wyjaśniona przez niego zasada. Również w innych dziedzinach życia niż polityka monetarna.

Spójrzmy na obuwie. Kiedyś jak się zrobiło lub kupiło buty to latami się trzymały i tylko zelówki się czasem poprawiło. Ja np do dzisiaj mam buty ze swojej studniówki, które są bardzo wytrzymałe i wygodne. Jedynie wkładkę muszę wymienić, bo się już ciut zużyła. Z odzieżą było to samo. Problem w tym, że to się nie opłaca. Gdyby klienci latami chodzili w butach i odzieży, to firmy by pobankrutowały. Aby podtrzymać produkcję wymyślono modę, która zmienia się o każdej porze roku. Skoro zaś sezon i moda trwa maksymalnie pół roku, to nie ma potrzeby produkować solidnych i wytrzymałych butów, spodni, sukienek, bluzek i garniturów. W ten sposób gorsze wyparło lepsze. To samo tyczy się przemysłu. Gorszy przemysł wyparł solidne rzemiosło.

W tym miejscu pozwolę sobie na małą dygresję. Proszę zwrócić uwagę, że współczesna gospodarka jest całkowicie nieekonomiczna. Dawniej by ubrać człowieka starczało kilka-kilkanaście solidnych ubrań. Dziś by osiągnąć ten sam cel potrzeba wielokrotnie więcej, a przecież te dobra trzeba z czegoś wyprodukować. Dotyczy to też innych produktów: samochodów, pralek, lodówek czy telewizorów. Dawniej każdy producent szczycił się jakością swoich wyrobów. A dzisiaj nie ma to najmniejszego znaczenia. Jeśli moda nie zmusi nas do wymiany w pełni jeszcze sprawnych i funkcjonalnych produktów, to zrobi to coraz nowsza technologia lub koniec okresu gwarancyjnego. Nie od dziś przecież wiadomo, że jak coś ma się zepsuć to zrobi to na drugi dzień po wygaśnięciu gwarancji. Nie to co dawniej... W tym wypadku nowe „gorsze" wypiera stare „gorsze"

Wracając do naszych głównych rozważań. Praca. Czy ktoś widział, przynajmniej w naszym kraju, by awansowano pracowitych, zdolnych i pomysłowych? Nie... Tę konkurencję wygrywają przeważnie ci, którzy się lepiej ustawią lub są dobrzy w firmowych przepychankach. Gorsze wypiera lepsze. Spójrzmy również na relacje damsko-męskie. Nie wiem czy jestem odosobniony w tym poglądzie, ale kobieta mając dwóch amantów, przeważnie wybierze tego gorszego. Zaznaczam: przeważnie. Szczególnego znaczenia omawiana teoria, nabiera jednak w naszym życiu publicznym. Tutaj w całą wyrazistością widać to, co szacowny uczony opisał w I połowie XVI w.

Na zdjęciu rewers 20 złotowej, srebrnej monety: "ECU" Mikołaj Kopernik

Rok wydania: 1995
Nakład: 15.000
Średnica: 38,61 mm
Masa: 31,10 g
Moneta srebrna (Ag 925)
rant: 8x "ECU"
Lustrzanka
Stan menniczy

Aktualna wartość około 500 zł