Dżdżownice ostoją zrównoważonego rolnictwa. Dlaczego warto o nie dbać? W taki sposób pomagają glebie

Na świecie żyje ponad 600 gatunków dżdżownic, a na metrze kwadratowym typowej gleby można ich znaleźć kilkaset. Są ważnymi budowniczymi zdrowych gleb i wspierają wzrost roślin na wiele sposobów:

• kopiąc korytarze, wpływają na strukturę gleby;
• wychwytują wodę;
• odpowiadają za obieg materii organicznej i dostępność składników odżywczych;
• równoważą kwasowość gleby i poprawiają jej jakość.

Wykazano również, że dżdżownice ułatwiają produkcję hormonów promujących wzrost roślin i pomagają roślinom chronić się przed powszechnie występującymi patogenami glebowymi. Jednak wkład tych pierścienic w światową produkcję rolną nie został jeszcze określony ilościowo i pozostaje słabo poznany.

Aby oszacować wpływ dżdżownic na globalną produkcję kluczowych roślin uprawnych, Steven Fonte z Colorado State University i jego współpracownicy przeanalizowali mapy liczebności dżdżownic oraz właściwości gleby i plonów na podstawie wcześniejszych danych.

Odkryli, że dżdżownice odpowiadają za około 6,5 proc. światowej produkcji zbóż (w tym kukurydzy, ryżu, pszenicy i jęczmienia) oraz 2,3 proc. produkcji roślin strączkowych (w tym soi, grochu, ciecierzycy, soczewicy i lucerny). Odpowiada to ponad 140 milionom ton rocznie. Udział dżdżownic jest szczególnie duży na globalnym Południu: odpowiadają za 10 proc. całkowitej produkcji zbóż w Afryce Subsaharyjskiej oraz 8 proc. w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach.

Chociaż z ogromnego znaczenia dżdżownic dla przyrody i światowej gospodarki zdawał sobie sprawę już Karol Darwin, nowe badanie to jedna z pierwszych prób ilościowego określenia udziału tego pożytecznego organizmu glebowego w globalnej produkcji rolnej.

Wprawdzie ustalenia opierają się większości na analizie danych z północnych regionów globu, jednak autorzy sugerują, że dżdżownice są ważnymi czynnikami napędzającymi produkcję żywności na całym świecie. Ich zdaniem potrzebne są inwestycje w badania i promocję praktyk zarządzania agroekologicznego, które wzmacniają rozwój całych zbiorowisk biologicznych w glebie, w tym dżdżownic. To powinno zagwarantować długoterminową stabilność i odporność rolnictwa.

Z wcześniejszych badań wiadomo, że dżdżownice wolą płodozmian od upraw stale tej samej rośliny. Nie odpowiadają im gleby kwaśne, potrzebują natomiast wapnia. Im mniej zabiegów agrotechnicznych, takich jak orka, tym lepiej czują się dżdżownice.