Łomża to jedno z najbardziej zapylonych miast Europy. Piece wymieniają, ale to wciąż za mało

Listę miast z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w Unii Europejskiej tworzy WHO. W tym zestawieniu w pierwszej dziesiątce znalazło się aż siedem polskich miast. To: Nowy Sącz, Piotrków Trybunalski, Żory, Kraków, Gliwice i Zgierz oraz – leząca w województwie podlaskim – Łomża, która zajęła tu niechlubne piąte miejsce. Badania przeprowadzono pod kątem obecności najbardziej szkodliwego dla człowieka pyłu zawieszonego - PM2,5. Według WHO jest aerozolem najbardziej szkodliwym dla człowieka spośród wszystkich występujących zanieczyszczeń atmosferycznych.

– Tam są substancje drażniące, ale i toksyczne, takie jak benzopiren czy metale ciężkie – podkreśla prof. Robert Mróz, pulmonolog, kierownik II Klinika Chorób Płuc, Raka Płuca i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. I wyjaśnia: – Te zanieczyszczenia wpływają na przebieg, ale również na rozwój przede wszystkim chorób układów oddechowego i sercowo-naczyniowego, czyli POChP, astmy, przewlekłego zapalenia oskrzeli, infekcjom dróg oddechowym, ale również wpływa na nadciśnienie, może wręcz powodować zawał, udar. Te substancje sprzyjają też nowotworom, m.in. nowotworowi płuca.

Jak dodaje, zanieczyszczenia mogą też spowodować po prostu podrażnienia układu oddechowego: – Czyli przewlekły kaszel, duszności – wymienia.

PM2,5 tworzy się podczas spalania nieekologicznych paliw, m.in. węgla, ale też różnych śmieci, którymi – wbrew przepisom – nierzadko palą właściciele pieców starego typu.

Dlatego według profesora Mroza jest tylko jeden skuteczny sposób, by ochronić się przed tego typu pyleniem:

– To wymiana pieców starego typu na nowe, ekologiczne, gdzie nie można palić odpadami – mówi. I poleca pompy ciepła – połączone z termomodernizacją i fotowoltaiką – jako najbardziej ekologiczne rozwiązanie.

Wbrew pozorom takie rozwiązania są już w Łomży wdrażane – i to na sporą skalę. Jak wynika z danych opublikowanych na stronie łomżyńskiego Urzędu Miasta, mieszkańcy nie zasypiają gruszek w popiele i aktywnie działają, by sytuację poprawić. Czyli – mówiąc krótko – stare, nieekologiczne piece wymieniają na te nowoczesne. Z dofinansowaniem. Z danych UM Łomża wynika, że do 31 marca mieszkańcy całej gminy na modernizację domów z Wojewódzkiego Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku pozyskali 5 milionów 709 tysięcy 224 złotych, co daje 511 wniosków o dotację z programu „Czyste Powietrze”. Taki wynik pozwolił uplasować się gminie Łomża na trzecim miejscu w województwie - tuż za największymi miastami Białymstokiem i Suwałkami.

– Rzeczywiście, w Łomży w 2021 roku, bo do tego czasu odnoszą się cytowane na szczycie COP28 dane, zanotowaliśmy przekroczenie PM2,5 – średnioroczne stężenie wyniosło prawie 25 µg/m3 – przyznaje Dominik Polesiński z Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Jak mówi, stacja monitoringu powietrza w Łomży na przestrzeni ostatnich lat generuje największe zanieczyszczenia pyłowe w całym województwie.

Najgorzej jest w okresie jesienno-zimowym, przy bezwietrznej pogodzie, bo wtedy te zanieczyszczenia się kumulują – podkreśla.

I przyznaje, że poprawa jakości powietrza w trakcie łagodnej zimy jest tylko pozorna.

– Jeśli pogoda jest łaskawa nasze analizatory nie pokazują przekroczeń, ale to nie oznacza, że nie ma zanieczyszczeń. One po prostu są rozwiewane. Dla porównania powiem, że w 2022 roku nie było już przekroczenia norm zanieczyszczenia powietrza w Łomży pod kątem pyłu PM2,5. Ale to wynika z tego, że mieliśmy łagodną zimę.