Cenny zapis na rzecz Muzeum w Łomży. W testamencie przekazano dziewięć grafik

Ich autorami są znani polscy artyści graficy i malarze, urodzeni na początku XX wieku: Maria Hiszpańska-Neumann, Stanisław Ostoja-Chrostowski, Konstatnty Maria Sopoćko, Mieczysław Jurgielewicz, Aleksander Sołtan. Jest jeszcze jeden artysta – autor litografii zatytułowanej “Koneła”, na razie nieznany. Jego nazwisko jest w trakcie ustalania.

Jadwiga Barbara Chylińska, na co dzień używająca imienia Barbara, urodziła się 3 kwietnia 1925 roku w Łomży. Rodzicami jej byli Bolesław Gac – kupiec i Zofia Gac z domu Bronowicz. W latach 1931 – 1937 uczęszczała do Publicznej Szkoły Powszechnej nr 6 – w budynku tej szkoły mieści się obecnie Muzeum. Po ukończeniu nauki w szkole nr 6 kontynuowałą naukę w Gimnazjum Żeńskim przy Placu Kościuszki. W 1938 roku wstąpiła do Wodnej Drużyny Harcerskiej w Łomży. Wybuch wojny zastał ją w Warszawie.

W czasie oblężenia stolicy zaangażowała się do pracy w Pogotowiu Harcerskim. Przez całą okupację uczyła się na tajnych kompletach dawnego Gimnazjum i Liceum Żeńskiego im. Królowej Jadwigi w Warszawie. W trakcie wojny zaangażowała się w działalność konspiracyjną w terenie Warszawy. Późną wiosną 1944 roku trafiła do batalionu „Zośka”.

Brała udział w Powstaniu Warszawskim jako łączniczka.Po wojnie zamieszkała na stałe w Warszawie, skończyła studia wyższe i rozpoczęła pracę naukową. Uzyskała tytuł doktora nauk technicznych. Była autorką wielu prac naukowych, patentów i licznych publikacji. Kilka lat spędziła w Ameryce Północnej, wyjeżdżając na stypendia kanadyjskich i amerykańskich uczelni.Pomimo bogatego życiorysu nigdy nie zapomniała o miejscu swojego dzieciństwa. Niejednokrotnie podkreślała jak ważna jest dla niej Łomża. Pamiętała o niej do końca swojego życia, czego doskonałym potwierdzeniem jest zapis jaki zamieściła w testamencie.W testamencie Barbara Chylińska ustanowiła też „ Fundację imienia Jadwigi Chylińskiej”, której celem „jest wszelka działalność, w szczególności edukacyjna i wydawnicza, zmierzająca do walki z zapomnieniem przodków, bohaterów II wojny światowej, którzy krwią okupili nasza wolność, a zwłaszcza żołnierzy Armii Krajowej i warszawskiej organizacji Wolność i Niezawisłość”.

Sylwetki autorów grafik:

Maria Hiszpańska-Neumann (1917-80) studiowała na ASP w Warszawie (od 1934 roku), m.in. u Karola Tichego i Stanisława Ostoi-Chrostowskiego. Była więźniarką Ravensbrück. Po wojnie zajęła się grafiką książkową, a poźniej także malarstwem ściennym. Stworzyła wiele drzeworytów, głównie w technice sztorcowej. Tematem jest prac były wspomnienia obozowe, architektura i życie codzienne mieszkańców małych miasteczek. Autorka następujących drzeworytów: “Sandomierz”,1953, “Wspomnienie młodości”,1954, “Nowa Ruda”, 1952.

Stanisław Ostoja-Chrostowski (1900-1947) - studia w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, dyplom w 1934 roku. Tworzył głównie drzeworyty, ilustrował książki, tworzył exlibrisy i plakaty. W latach 1945-47 był rektorem ASP w Warszawie. Autor grafiki “Na saniach”, 1925.

Konstanty Maria Sopoćko (1903-1992), podobnie, jak poprzednicy studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, u Mieczysława Kotarbińskiego i Władysława Skoczylasa, a także historię sztuki na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Dyplom uzyskał w 1934 roku.Zajmował się plakatem, litografią, drzeworytem, grafiką książkową, reklamową i artystyczną, tworzył także exlibrisy, którego przyniosły mu wielkie uznanie. Jego prace to drzeworyty: “Tragarze” z 1931 i “ (Trasa) W.Z “ z 1949 roku.

Mieczysław Jurgielewicz (1900-1983), uczeń Ferdynanda Ruszczyca (Uniwersytet w Wilnie) i Władysława Skoczylasa (ASP w Warszawie), pedagog warszawkiej Akademii, grafik, malarz, autor witraży. Do łomżyńskich zbiorów trafił jego drzeworyt pt.“Colas Breugnon”, 1952 r.

Aleksander Sołtan (1903-1994), grafik, pedagog, uczeń Skoczylasa i Wyczółkowskiego w warszawskiej ASP. Uprawiał grafikę warsztatową i użytkową. Prace w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej, Muzeum Narodowego, Biblioteki Narodowej, a od niedawna także Muzeum w Łomży (Jastarnia I, autolitografia).

Opr. dr Jerzy Jastrzębski, Karolina Skłodowska